7 Mart 2013 Perşembe


Arapça Dersleri(Sayılar)

Asıl Sayılar
Asıl sayılar dişi için العَدَدُ لِلْمُؤَنَّثِ
1   وَاحِدَةٌ (إِحْدَى )
6     سِتٌّ
2   اِثْنَتَانِ
7     سَبْعٌ
3    ثَلاَثٌ
8     ثَمَانٍ
4    أَرْبَعٌ
9     تِشْعٌ
5    خَمْسٌ
10   عَشْرٌ

Asıl sayılar erkek için العَدَدُ لِلْمُذَكَّرِ
1    وَاحِدٌ  (أَحَدٌ )
6     سِتَّةٌ
2      اِثْنَانِ
7     سَبْعَةٌ
3     ثَلاَثَةٌ
8    ثَمَانِيَةٌ
4      أَرْبَعَةٌ
9     تِسْعَةٌ
5     خَمْسَةٌ
10    عَشَرَةٌ

- Sayılar, sayılan isimden önce gelir. Yalnız 1 ve 2 sayısı, sayılan isimden sonra gelir. Sayıların sıfatı durumunda olur.
Örnekler:
1kız çocuğu طِفْلَةٌ وَاحِدَةٌ  1 adam  رَجُلٌ وَاحِدٌ 
- Arapçada, sayıya العَدَدُ, sayılana المَعْدُودُ denir. Bir cinsten iki varlığı göstermek için اِثْنَانِ ve اِثْنَتَانِ pek kullanılmaz, isim doğrudan doğruya tesniye-ikil- yapılır.
Örnekler:
bir adam رَجُلٌ        - iki adam رَجُلاَنِ
bir kız çocuğu طِفْلَةٌ  - iki kız çocuğu طِفْلَتَانِ
İki ilah edinmeyiniz! ! لاَ تَتَّخِذُوا إِلاَهَيْنِ اِثْنَيْنِ Nahl:51 (ancak, manayı kuvvetlendirmek için kullanılır)

Kural 1:3-10 arasında, aded, ma'dud'un zıt cinsinden olur, ma'dud cem olarak gelir ve mecrurdur (son harfinin harekesi esre " " dir).
Örnekler:
3 kadın    ثَلاَثُ نِسْوَةٍ
3 adam    ثَلاَثَةُ رِجَالٍ
3 gece    ثَلاَثُ لَيَالٍ
3 gün      ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ
dişi için لِلْمُؤَنَّثِ
1 kız çocuğu  طِفْلَةٌ وَاحِدَةٌ 2 kız çocuğu  طِفْلَتَانِ
ثَلاَثُ طِفْلاَتٍ    3
أَرْبَعُ طِفْلاَتٍ       4
خَمْسُ طِفْلاَتٍ    5
سِتُّ طِفْلاَتٍ      6
سَبْعُ طِفْلاَتٍ     7
ثَمَانِي طِفْلاَتٍ     8
تِسْعُ طِفْلاَتٍ     9
عَشْرُ طِفْلاَتٍ     10
 erkek için لِلْمُذَكَّرِ
1 çocuk طِفْلٌ وَاحِدٌ
      2 çocuk طِفْلاَنِ
3 çocuk ثَلاَثَةُ أَطْفَالٍ
4 çocuk أَرْبَعَةُ أَطْفَالٍ
5 çocuk خَمْسَةُ أَطْفَالٍ
6 çocuk سِتَّةُ أَطْفَالٍ
7 çocuk سَبْعَةُ أَطْفَالٍ
8 çocuk ثَمَانِيَةُ أَطْفَالٍ
9 çocuk تِسْعَةُ أَطْفَالٍ
10 çocuk عَشْرَةُ أَطْفَالٍ

Kural 2: 11-19 arasındaki sayılara
 الأَعْدَادُ المُرَكَّبَةُ denir. Sayılar bileşiktirler  ve hem dişilerin hem de erkeklerin sonları iki üstün " " olarak harekelenir.
Örnekler:                  dişi için
لِلْمُؤَنَّثِ
11 kız çocuğu إِحْدَى عَشَرَةَ طِفْلَةً
12 kız çocuğu اِثْنَتَا عَشَرَةَ طِفْلَةً
13     ثَلاَثَ عَشَرَةَ طِفْلَةً
14     أَرْبَعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً
15   خَمْسَ عَشَرَةَ طِفْلَةً
16    سِتَّ عَشَرَةَ طِفْلَةً
17    سَبْعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً
18   ثَمَانِيَ عَشَرَةَ طِفْلَةً
19   تِسْعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً


erkek için لِلْمُذَكَّرِ
11      أَحَدَ عَشَرَ طِفْلاً
12     اِثْنَاعَشَرَ طِفْلاً
13      ثَلاَثَةَ عَشَرَ طِفْلاً
14      أَرْبَعَةَ عَشَرَ طِفْلاً
15     خَمْسَةَ عَشَرَ طِفْلاً
16     سِتَّةَ عَشَرَ طِفْلاً
17      سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً
18     ثَمَانِيَةَ عَشَرَ طِفْلاً
19 çocuk تِسْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً

Kural 3: Mürekkep sayılardan sadece 12 mu'rabdır. Örneklerde görüldüğü gibi, 12 sayısındaki اِثْنَانِ ،  /  اِثْنَتَانِ kelimelerinin sonundaki elif, merfu durumunda elif olarak kalıyor, mansup ve mecrur durumunda ise ي oluyor.
Örnekler:             Müzekker için
Merfu    12
جَاءَ اِثْنَا عَشَرَ طِفْلاً
Mansub  12
.رَأَيْتُ اِثْنَيْ عَشَرَ طِفْلاً
Mecrur    12
سَلَّمْتُ عَلَى اِثْنَىْ عَشَرَ طِفْلاً

Müennes için
Merfu    12
جَائَتْ اِثْنَتَا عَشْرَةَ طِفْلَةً
Mansub  12
رَأَيْتُ اِثْنَتَيْ عَشْرَةَ طِفْلَةً
Mecrur    12
سَلَّمْتُ عَلَى اِثْنَيْ عَشْرَةَ طِفْلَةً

Kural 4: Diğer mürekkep sayılar mebnidir, cümlede ne durumda bulunursalar bulunsunlar, hiçbir değişikliğe uğramazlar.
Örnekler:                    Müzekker için
Merfu    17
جَاءَ سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً
Mansub  17
رَأَيْتُ سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً
Mecrur    17
    سَلَّمْتُ عَلَى سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً
Müennes için
Merfu    17
جَائَتْ سَبَعَ عَشْرَةَ طِفْلَةً
Mansub  17
رَأَيْتُ سَبْعَ عَشْرَةَ طِفْلَةً
Mecrur    17
سَلَّمْتُ عَلَى سَبْعَ عَشْرَةَ طِفْلَةً

Bir vakit, Yusuf, babasına şöyle demişti: "Babacığım, 11 yıldız gördüm..."  إِذْ قَالَ يُوسُفُ لأَبِيهِ يَا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا
Bir vakit Musa, susuz kalan kavmi için su istemişti; Biz de: "Değneğinle taşa vur" demiştik. Onun üzerine o taştan 12 pınar kaynadı, çıktı. وَإِذْ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اِثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنَا

Kural 5: 20-100 arasındaki sayılara العُقُودُ denir. Bu sayılar, hem müzekker hem de müennes için ortak kullanılırlar:
Örnekler:
لِلْمُؤَنَّثِ
العُقُودُ
لِلْمُذَكَّرِ
عِشْرُونَ طِفْلَةً
20
عِشْرُونَ طِفْلاً
ثَلاَثُونَ لَيْلَةً
30
ثَلاَثُونَ يَوْمًا
أَرْبَعُونَ لَيْلَةً
40
أَرْبَعُونَ يَوْمًا
خَمْسُونَ
50
خَمْسُونَ
سِتُّونَ
60
سِتُّونَ
سَبْعُونَ
70
سَبْعُونَ
ثَمَانُونَ
80
ثَمَانُونَ
تِسْعُونَ
90
تِسْعُونَ

Ancak, nasp ve cer halinde, bu sayılardaki vav و harfi, ي harfine dönüşür.
Örnekler:                   Müzekker için
Merfu    20
جَاءَ عِشْرُونَ طِفْلاً
Mansub  20
رَأَيْتُ عِشْرِينَ طِفْلاً
Mecrur    20
سَلَّمْتُ عَلَى عِشْرِينَ طِفْلاً

20-100 arasındaki ara sayılar, iki bölümden oluşur ve bu bölümler birbirine و harfi ile bağlıdırlar.
Örnekler:
لِلْمُؤَنَّثِ
لعُقُودُا
لِلْمُذَكَّرِ
إِحْدَى وَ عِشْرُونَ
21
وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ
اِثْنَتَانِ وَ ثَلاَثُونَ
32
اِثْنَانِ وَ ثَلاَثُونَ
ثَلاَثٌ وَ أَرْبَعُونَ
43
ثَلاَثَةٌ وَ أَرْبَعُونَ
أَرْبَعٌ وَ خَمْسُونَ
54
أَرْبَعَةٌ وَ خَمْسُونَ
خَمْسٌ وَ سِتُّونَ
65
خَمْسَةٌ وَ سِتُّونَ
سِتٌّ وَ سَبْعُونَ
76
سِتَّةٌ وَ سَبْعُونَ
سَبْعٌ وَ ثَمَانُونَ
87
سَبْعَةٌ وَ ثَمَانُونَ
ثَمَانٍ وَ تِسْعُونَ
98
ثَمَانِيَةٌ وَ تِسْعُونَ
تِسْعٌ وَ تِسْعُونَ
99
تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ
مَائَةٌ
100
مَائَةٌ
Yukarıdaki iki bölümü birbirine bağlayan vav و ile bağlı olan bu sayılar mu'rabdır.
Örnekler:
Ref hali -  47 öğrenci gitti
ذَهَبَ سَبْعَةٌ وَ أَرْبَعُونَ تِلْمِيذًا
Nasb hali - 47 öğrenci gördüm.
رَأَيْتُ سَبْعَةً وَأَرْبَعِينَ تِلْمِيذًا
Cer hali - 47 öğrenciye selam verdim
سَلَّمْتُ عَلَى سَبْعَةٍ وَأَرْبَعِينَ تِلْمِيذًا
Ref hali -  Günde 24 saat vardır.
فِي اليَوْمِ أَرْبَعٌ وَعِشْرُونَ سَاعَةً
Nasb hali - Adam şehirde 24 gün kaldı.
مَكَثَ الرَّجُلُ فِي المَدِينَةِ أَرْبَعَةً وَعِشْرِينَ يَوْمًا
Cer hali - Adam köye 24 günde ulaştı.
وَصَلَ الرَّجُلُ إِلَى القَرْيَةِ فِي أَرْبَعَةِ وَ عِشْرِينَ يَوْمًا

Kural 6:
100-1000 arasında sayılar -100 ve 200 dışındakiler- bileşiktir. İkinci bölüm مُضَافٌ إِلَيْهِ sayıldığından mecrurdurlar. Bu sayılar da müzekker ve müennes için ortak olarak kullanılırlar.

Örnekler: dişi için لِلْمُؤَنَّثِ - erkek için لِلْمُذَكَّرِ (ortak kullanılmaktadır)
100
مِائَةٌ
600
سِتُّمِائَةٍ
200
مِائَتَانِ
700
سَبْعُمِائَةٍ
300
ثَلَثُمِائَةٍ
800
ثَمَانِمِائَةٍ
400
أَرْبَعُمَائَةٍ
900
تِسْعُمِائَةٍ
500
خَمْسُمِائَةٍ
1000
أَلْفٌ

سَبْعُمِائَة ِ لَيْلَةٍ
سَبْعُمِائَةِ يَوْمٍ
700 gece
700 gün


Ma'dud, müfred ve mecrurdurlar.
Örnekler:


101
مِائَةُ وَ وَاحِدٍ
102
مِائَةُ وَ اثْنَانِ
103
مِائَةٌ وَ ثَلاَثَةٌ
104
مِائَةٌ وَ أَرْبَعَةٌ
105
مِائَةٌ وَ خَمْسَةٌ
105
مَائَةٌ وَ سِتَّةٌ
107
مِائَةٌ وَ سَبْعَةٌ
108
مِائَةٌ وَ ثَمَانِيَةٌ
109
مِائَةٌ وَتِسْعَةٌ
110
مِائَةٌ وَعَشَرَةٌ
111
مِائَةٌ وَ أَحَدَ عَشَرَ
112
مِائَةٌ وَ اِثْنَانِ عَشَرَ
115
مِائَةٌ وَ خَمْسَةَ عَشَرَ
123
مِائَةٌ وَ ثَلاَثَةٌ وَ عِشْرُونَ
247
مِائَتَانِ وَ سَبْعَةٌ وَ أَرْبَعُونَ
279
مِائَتَانِ وَ تِسْعَةٌ وَ سَبْعُونَ
354
ثَلَثُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةٌ وَ خَمْسُونَ
463
أَرْبَعُمِائَةٍ وَ ثَلاَثَةٌ وَ سِتُّونَ
594
خَمْسُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةٌ وَ تِسْعُونَ
675
سِتُّمِائَةٍ وَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ
789
سَبْعُمِائَةٍ وَ تِسْعَةٌ وَ ثَمَانُونَ
996
تِسْعُمِائَةٍ وَ سِتَّةٌ وَ تِسْعُونَ
107 kitap مِائَةُ وَ سَبْعَةُ كُتُبٍ
514 kitap خَمْسُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةَ عَشَرَ كِتَابًا
968 kitap تِسْعُمِائَةٍ وَ ثَمَانِيَةٌ وَ سِتُّونَ كِتَابًا
Örneklerde görüldüğü gibi, bu sayılardan sonra gelen ma'dud, sayının son bölümüne göre, müfred veya cemi olur ve ona göre harekelenir.

1000-10.000 arasındaki sayılar:
أَلْفٌ ve أَلْفَانِ nin dışındakiler bileşiktirler. İsim tamlaması sayıldıklarından, ikinci bölümleri daima kesre-esre "   " ile harekelidir.
Örnekler:      1000 أَلْفٌ
اَرْبَعَةُ آلاَفٍ
ثَلاَثَةُ آلاَفٍ
أَلْفَانِ
4000
3000
2000
سَبْعَةُ آلاَفٍ
سِتَّةُ آلاَفٍ
خَمْسَةُ آلاَفٍ
7000
6000
5000
عَشَرَةُ آلاَفٍ
تِسْعَةُ آلاَفٍ
ثَمَانِيَةُ آلاَفٍ
10.000
9000
8000


Kaide 7:
Bu sayılardan sonra gelen ma'dud, daima müfred olur ve "  " ile harekelinir.
Örnekler:
أَرْبَعَةُ آلاَفِ كِتَابٍ
أَلْفُ كِتَابٍ
4000 kitap
1000 kitap
عَشَرَةُ آلاَفِ كِتَابٍ
تِسْعَةُ آلاَفِ كِتَابٍ
10.000 kitap
9000 kitap

10.000 den sonraki sayılar:
اِثْنَا عَشَرَ أَلْفًا
أَحَدَ عَشَرَ أَلْفًا
12.000
11.000
سَبْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا
ثَلاَثَةَ عَشَرَ أَلْفًا
17.000
13.000
عِشْرُونَ أَلْفًا
تِسْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا
20.000
19.000
اِثْنَانِ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
22.000
21.000
تِسْعَةٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
ثَلاَثَةٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
29.000
23.000
وَاحِدٌ وَ ثَلاَثُونَ أَلْفًا
ثَلاَثُونَ أَلْفًا
31.000
30.000
أَرْبَعُونَ أَلْفًا
تِسْعَةٌ وَ ثَلاَثُونَ أَلْفًا
40.000
39.000
تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ أَلْفًا
خَمْسَةٌ وَ ثَمَانُونَ أَلْفًا
99.000
85.000
مِائَتَا أَلْفٍ
مِائَةُ أَلْفٍ
200.000
100.000
سَبْعُمِائَةِ أَلْفٍ
ثَلاَثُمِائَةِ أَلْفٍ
700.000
300.000
أَلْفُ أَلْفٍ (مَلْيُون)
تِسْعُمِائَةِ أَلْفٍ
1.000.000
900.000
ثَلاَثَةُ آلاَفِ أَلْفٍ
أَلْفَا أَلْفٍ (مَلْيُونَانِ)
3.000.000
2.000.000
Bu sayılar, daha önce görülen kaidelere göre yapılırlar.

Dikkat:
سَبْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا  (17.000) deki أَلْفًا, daha önce görülen سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً  (17 çocuk) daki طِفْلاً kelimesinin yerinde kullanılmıştır.

سَبْعُمِائَةِ أَلْفٍ (700.000) deki أَلْفٍ kelimesi de, سَبْعُمِائَةِ يَوْمٍ (700 gün) deki يَوْمٍ kelimesinin yerinde kullanılmıştır.

Kural 8:
10.000'den sonra sayılardan sonra gelen ma'dud, müfred olur ve son harfinin harekesi kesra-esradır.

Örnekler:
17.000 kitap
سَبْعَةَ عَشَرَ أَلْفَ كِتَابٍ
21.000 kitap
وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفَ كِتَابٍ
73.000 kitap
ثَلاَثَةٌ وَ سَبْعُونَ أَلْفَ كِتَابٍ
99.000 kitap
تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ أَلْفَ كِتَابٍ
100.000 kitap
مِائَةُ أَلْفِ كِتَابٍ
900.000 kitap
تِسْعُمِائَةِ أَلْفِ كِتَابٍ

Kural 9:
Büyük sayılar, çoktan aza ve azdan çoğa doğru olmak üzere, iki türlü dizilirler.
Ma'dud (sayılan şey), sayının son bölümüne göre, ya müfred, ya cemi olur, fetha veya kesra ile harekelenir.

Örnekler: 8695 kitap
ثَمَانِيَةُ آلاَفٍ وَ سِتُّمِائَةٍ وَ خَمْسَةٌ وَ تِسْعُونَ كِتَابًا
خَمْسَةٌ وَ تِسْعُونَ وَ سِتُّمِائَةٍ وَ ثَمَانِيَةُ آلاَفِ كِتَابٍ

Sayı ile Sayılan ilişkisi / Adet ile Ma'dut ilişkisi:

1) 1 ve 2 sayılarının temyizi aynı kelimedir.
قَرَأْتُ كِتَابًا  Bir kitap okudum.
قَرَأْتُ كِتَابَانِ  İki kitap okudum.
2) 3-10 dâhil sayıların temyizi: cemi mecrur
ثَلَاثَةُ رِجَالٍ  Üç adam
سَبْعَةُ أَقْلاَمٍ  Yedi kalem
3) 11-99 dâhil sayıların temyizi: müfret, mansûb
أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا  on bir yıldız
تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ كِتَابًا doksan dokuz kitap
4) 100 ve 1000 sayıları ile bu iki sayının katlarının temyizi: müfret, mecrûrdur.
ثَلاَثُمِائَةِ بَيْتٍ  üç yüz ev
أَلْفُ شَجَرَةٍ  Bin ağaç

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder